Gazze'de aylardır süren çatışmaların ardından ateşkes umutları yeniden yeşerdi. İsrail ve Hamas arasında Mısır'ın arabuluculuğunda yürütülen görüşmelerde, Hamas'ın 45 günlük ateşkes teklifi masaya yatırıldı. Teklif, İsrail hapishanelerindeki Filistinli tutukluların serbest bırakılması ve Gazze'ye insani yardımın ulaştırılması karşılığında İsrailli esirlerin serbest bırakılmasını içeriyor. Peki, bu teklif kalıcı bir çözüme zemin hazırlayabilir mi?
Ateşkesin İlk Aşaması: 45 Günlük Plan
Hamas'ın sunduğu teklife göre, ateşkesin ilk aşaması 45 gün sürecek. Bu süre zarfında, Hamas'ın elindeki İsrailli esirlerin bir kısmı serbest bırakılacak ve İsrail de buna karşılık olarak Filistinli tutukluları serbest bırakacak. Aynı zamanda, Gazze'ye insani yardım sevkiyatı başlayacak ve bölgedeki sivillerin acil ihtiyaçları karşılanmaya çalışılacak.
- İlk haftada Gazze'deki sağ veya ölü İsrailli esirlerin yarısı serbest bırakılacak.
- İsrail, hapishanelerdeki 66 müebbet mahkumu ve Gazze'den alıkoyduğu yüzlerce Filistinli esiri serbest bırakacak.
- Gazze'ye insani yardım sevkiyatı başlayacak.
Ancak, teklifin en dikkat çekici noktası, Hamas'ın silah bırakması şartının Mısır tarafından sunulması oldu. Hamas kaynakları, bu şartı kabul etmeyeceklerini Mısırlı yetkililere ilettiklerini belirtti. Hamas'ın anlaşmaya giden yolun, saldırıların durması ve İsrail ordusunun Gazze'deki işgaline son vermesinden geçtiğini vurguladığı aktarıldı.
Müzakerelerde ABD Güvencesi
İsrail medyasında yer alan haberlere göre, İsrailli yetkililer esir takası müzakerelerinde somut bir ilerleme kaydedildiğine ve Hamas'ın tutumunda olası bir değişim olduğuna inanıyor. Bu son teklifin 9 ila 10 sağ İsrailli esirin serbest bırakılmasını öngördüğü belirtiliyor. Bu rakamlar, ABD Başkanı Donald Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un daha önce önerdiği plana oldukça yakın.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrailli esirlerden Eitan Mor'un ailesine, "Hamas'la süren Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşmasının yenilenmesine ilişkin müzakerelerde tek seferde Gazze'deki 10 İsrailli esirin serbest bırakılmasını amaçladıklarını" söyledi. Ancak Netanyahu, anlaşmanın henüz kesinleşmediğini ancak hükümetin tüm esirlerin geri getirilmesi konusunda kararlı olduğunu ifade etti.
Ateşkes Anlaşmasını Kim Bozdu?
Haaretz gazetesinin önde gelen analistlerinden Amos Harel, Gazze Şeridi’nde hala 59 İsrailli esirin olduğunu ve bunlardan 21'inin hala hayatta olduğunun varsayıldığına işaret ederken, "Mısır'ın masada yeni bir önerisi var. Bu öneri, İsrail ile Hamas'ın talepleri arasında orta yol buluyor. 8 İsrailli esirin serbest bırakılması karşılığında çok sayıda Filistinli esirin serbest bırakılmasını ve yaklaşık iki aylık ateşkes sağlanmasını öngörüyor." dedi.
Harel, Ocak ayında varılan ateşkesi ciddi şekilde ihlal edenin Hamas değil, İsrail olduğu değerlendirmesinde bulundu. Hamas yetkililerinin de Washington ile Tel Aviv arasında yeniden gerginliğin başladığını hissettiğini ifade eden Harel, İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyinde ve güneyinde giderek daha geniş alanların kontrolünü ele geçirirken, Hamas'ın açıkça İsrail kara güçleriyle çatışmaktan kaçındığını öne sürdü.
Gazze'de ateşkes umutları yeniden canlanırken, taraflar arasındaki müzakerelerin ne yönde ilerleyeceği merak konusu. Hamas'ın teklifi ve İsrail'in olası yanıtı, bölgedeki gerginliğin azaltılması ve kalıcı bir barışın sağlanması açısından kritik bir öneme sahip. Ancak, geçmiş deneyimler göz önüne alındığında, ateşkesin sürdürülebilirliği ve kalıcı bir çözüme dönüşüp dönüşmeyeceği konusunda şüpheler devam ediyor. Uluslararası toplumun arabuluculuk çabaları ve taraflar üzerindeki baskısı, bu sürecin başarıya ulaşmasında belirleyici olabilir.