İlgili Makaleler
İstanbul İstatistik Kurumu’nun verilerine göre geliri 2.500 lira ve altında olanların yüzde 92,6’sı beklenmedik 1000 lira harcamayı karşılamak için borçlanmak zorunda kaldığını söylüyor. BirGün’den Ozan Gündoğdu’nun imzaladığı habere göre, bu darboğaz karşısında son aylarda artan yöntem bir nevi tefecilik. Otobüs durakları ve elektrik direklerine asılan küçük broşürlerin hedefi, geçim sıkıntısı çeken insanlar. İlanlarda vaat edilen, “kredi notu düşük olanlar için teminatsız kredi” dir. Arama motoruna “Düşük kredi notu için kredi” yazarak arama yapan kişi sayısı son aylarda keskin bir artış gösterdi. İnsanlar bu aramalar sonucunda düşük kredi notlarına kredi veren bankalar arıyor ve tefeci reklamlarıyla üst sıralarda yer alan irtibat numaralarını bulabiliyorlar. Bu nedenle yeni banka kredisi bulmak da zor. Bu yöntemde banka dışındaki biri adına kredi alınır. Yüzde 15’e varan komisyonlarla kredi bir başkasına ödünç verilir. Örneğin 10 bin lira kredi kullanılıyor, bunun 8 bin 500 lirası zor durumda olan bir kişiye kredi notu düşük olduğu için kredi arıyor, kalan 1500 lira ise aracın komisyonudur. . Zor durumda olan kişi, bu aracıya 10 bin lira taksit öder. İşlemin bankacılık literatüründeki adı “ön kredi” dir. Bankaların bu tür paravan kredileri tespit etmesi çok zor. Böylelikle bu güçlükten yararlanılarak yeni bir sektör oluşmuştur. Örneğin kişinin kredi notu bankadan kredi almak için yeterli değil ama bir GSM operatörü bu kişiye 5 bin liraya telefon satabilir. Bu telefonu nakit olarak satın alan araç, ihtiyacı olan kişiye 4 bin lira veriyor, bin lira komisyon alıyor ve telefonu karla piyasaya satıyor.
Peki insanlar hayatlarına devam etmek için ne yapıyor?
Ekonomik darboğaz nedeniyle, Google arama motorunda insanların çözüm arayışından bahsedildi. Ödünç almanın bir başka yöntemi de telefon faturalarında elektronik cihazlardır. İlk duyulduğunda garip gelen bu yöntemde zor durumda olan kişi yine aracılara başvurur. Bu aracılar kişinin faturasına telefon alarak bu telefonun peşin bedelini ihtiyacı olan kişiye ödünç verir. Tabii bu arada komisyoncu yine yüzde 15’e varan bir komisyon alıyor.
Bu yöntemle borcu dağıtan onlarca gayri resmi broker var. Öyle ki bu aracılar Google reklamlarını bile veriyor.
